Future perspectives of digital pathology

Technological advances have enabled innovative solutions to be achieved in pathology based on digital imaging, now superseding those of conventional microscopy. Digital pathology has been defined as ‘virtual microscopy’ and depends on computer-generated digital imaging of microscope slides (WSI — whole slide imaging) which are in turn created, reviewed, managed, shared, analysed and interpreted. Such WSI systems and digital consulting platforms are now used for teaching, scientific research, telepathology / teleconsultation and diagnostics. They also permit easy and interactive sharing of WSI that can be integrated into other medical information systems. The software for automated image analysis and computer aided diagnosis can thereby make highly accurate diagnoses and help standardise study findings. Despite the technique’s many advantages, its noted drawbacks include high equipment and software costs, image quality issues of standardisation and most importantly, that pathologists are reluctant to use it routinely for making diagnoses

Perspektywy rozwoju cyfrowej patomorfologii

Postęp technologiczny umożliwił wprowadzenie w patomorfologii innowacyjnych rozwiązań opartych na cyfrowym obrazowaniu, co umożliwia naśladowanie konwencjonalnej mikroskopii wersją cyfrową. Cyfrowa patomorfologia określana jako „wirtualna mikroskopia” polega na tworzeniu, przeglądaniu, zarządzaniu, dzieleniu się, analizie i interpretacji obrazów cyfrowych całych preparatów mikroskopowych (WSI — whole slide imaging). Systemy WSI i cyfrowe platformy konsultacyjne znalazły zastosowanie w edukacji, badaniach naukowych, telepatologii/telekonsultacjach i diagnostyce. Pozwalają one na łatwe i interaktywne dzielenie się obrazami cyfrowymi preparatów mikroskopowych oraz integrację z innymi medycznymi systemami informatycznymi. Oprogramowania do analizy obrazu i komputerowego wspomagania diagnozy wspierają dokładność diagnostyczną oraz ułatwiają standaryzację wyników badań naukowych. Pomimo wielu zalet mikroskopii wirtualnej trzeba pamiętać o jej ograniczeniach, obejmujących duże inwestycje w sprzęt i oprogramowanie, problemy ze standaryzacją jakości obrazów cyfrowych i przede wszystkim obawy patomorfologów przed rutynową diagnostyką cyfrową

The WHO 2016 classification of B-cell lymphomas — important changes

W zaktualizowanej klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 2016 chłoniaków z ko­mórek B uwzględniono najnowsze dane dotyczące objawów klinicznych, biologii, patomorfologii, kryteriów diagnostycznych i bardzo intensywnie rozwijających się badań genetycznych, głównie w zakresie już istniejących jednostek histoklinicznych. Zwrócono szczególną uwagę na wczesne sta­dia limfoidalnej neoplazji, grupę wysoce agresywnych chłoniaków z komórek B oraz na znaczenie nowych badań genetycznych/molekularnych, szczególnie w kontekście potencjalnego zastosowania w terapiach celowanych. Pojawiło się kilka nowych jednostek „tymczasowych”. Podobnie jak w poprzednich wydaniach zaktualizowana klasyfikacja WHO 2016 chłoniaków z komórek B jest platformą do kodyfikacji zmieniających się danych, stanowiąc wyraz porozumienia między hema­topatologami, genetykami i klinicystami w zakresie potencjalnie kontrowersyjnych zagadnień. Jest również podstawą do wytycznych praktycznego postępowania klinicznego.The revised 2016 World Health Organization (WHO) classification of B-cell lymphomas includes the latest updates both on clinical, biological, pathomorphological and diagnostic criteria along with rapidly developing genetic studies for existing entities. Special attention was paid to the early events in lymphoid neoplasms, focusing on highly aggressive B-cell lymphomas and the impact of newer cytogenetic/molecular studies; particularly for their potential use in targeted therapies. Several new provisional entities were introduced. As in previous editions, the updated WHO 2016 classification of B-cell lymphomas is a platform, which serves to codify changing observations and represents a consensus between hematopathologists, geneticists and clinicians concerning potentially contro­versial topics. It is also forms the basis for clinical practice guidelines

Pitfalls in the diagnosis of B-cell lymphomas

Podstawą diagnostyki chłoniaków jest korelacja cech klinicznych, morfologicznych, immunofenotypowych i genetycznych. Mimo sprecyzowanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) kryteriów dla poszczególnych jednostek histoklinicznych rozpoznawanie chłoniaków jest jednym z najtrudniejszych zadań w histopatologii. Najczęstsze pomyłki dotyczą: 1) błędnego różnicowania zmian odczynowych i chłoniaków; 2) nieprawidłowego klasyfikowania poszczególnych typów chłoniaków; 3) nieprawidłowej interpretacji immunofenotypu chłoniaków; 4) trudności w ocenie klonalności w badaniach molekularnych. Prawidłowe rozpoznawanie i klasyfikowanie trudnych przypadków wymaga ścisłej współpracy klinicysty, patologa i biologa molekularnego. Celem pracy jest wskazanie klinicystom i patologom przyczyn najczęstszych pomyłek. Hematologia 2010; 1, 4: 271-279Lymphoma diagnosis is based on the correlation of clinical, morphological, immunophenotypical and genetic features. Although the World Health Organization (WHO) criteria for different clinicopathological entities are defined, lymphoma diagnosis is one of the most difficult tasks in histopathology. The most common mistakes include: 1) errors in differentiation between reactive changes and lymphomas; 2) incorrect classification of the various types of lymphomas; 3) incorrect interpretation of lymphoma immunophenotype; 4) difficulties in clonality assessment in molecular studies. Accurate diagnosis and classification of difficult cases requires the cooperation of the clinician, pathologist and molecular biologist. The aim of this article is to point to clinicians and pathologist the most common causes of mistakes. Hematologia 2010; 1, 4: 271-27

The WHO (2008) classification of B-cell lymphomas - basics and important changes

In 2008, the World Health Organization published a revised and updated edition of the classification of lymphoid tissues tumors. Within the category of indolent B-cell lymphomas there appeared new definitions and diagnostic criteria for established diseases such as chronic lymphocytic leukemia and Waldenstöm’s macroglobulinemia. New provisional entities were introduced such as splenic B-cell lymphoma/leukemia, unclassifiable, splenic diffuse red pulp small B-cell lymphoma and hairy cell leukemia - variant. Clinically different pediatric follicular lymphoma and pediatric nodal marginal zone lymphoma have been singled out. ”Early” lymphoid proliferations with still undetermined clinical significance have been described such as monoclonal B-cell lymphocytosis, follicular and mantle cell lymphoma in situ. Diversity of morphological, biological and clinical features of diffuse large B-cell lymphoma (DLBCL) has served as basis to division into variants, subgroups, subtypes and clinico-pathological entities. Morphological variants, molecular subgroups based on gene-expression profiling (germinal center B-cell like and activated B-cell like) and immunohistochemical subgroups of DLBCL were included into an entity called DLBCL, not otherwise specified. New distinct DLBCL subtypes based on topography were defined to include primary DLBCL of the CNS and primary cutaneous DLBCL, leg type. The importance the role of Ebstein-Barr virus (EBV), human herpesvirus 8 (HHV-8) and immunodeficiency status in DLBCL pathogenesis served as basis for introduction of new clinico-pathological entities such as EBV positive DLBCL of the elderly, DLBCL associated with chronic inflammation and large B-cell lymphoma arising in HHV8-associated multicentric Castleman disease. Two new large B-cell lymphomas with features of DLBCL overlap with Burkitt lymphoma or classical Hodgkin lymphoma have been introduced.Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała w 2008 roku poprawione i uaktualnione wydanie klasyfikacji nowotworów układu chłonnego. W grupie indolentnych chłoniaków z komórek B pojawiły się nowe definicje i kryteria diagnostyczne niektórych uznanych już chorób, takich jak przewlekła białaczka limfocytowa i makroglobulinemia Waldenströma. Wprowadzono nowe „tymczasowe” jednostki: śledzionowego chłoniaka/białaczkę z komórek B nieklasyfikowalnego, chłoniaka rozlanego z małych komórek B miazgi czerwonej śledziony i wariant białaczki włochatokomórkowej. Wyodrębniono różniące się klinicznie chłoniaki dziecięce: dziecięcego chłoniaka grudkowego i dziecięcego chłoniaka strefy brzeżnej. Opisano „wczesne” zmiany limfoproliferacyjne o nieokreślonym jeszcze znaczeniu klinicznym - monoklonalną limfocytozę z komórek B - oraz chłoniaki in situ - grudkowego i z komórek płaszcza. Różnorodność cech morfologicznych, biologicznych i klinicznych chłoniaków z dużych komórek B stała się podstawą do ich podziału na warianty, podgrupy, podtypy i jednostki histokliniczne. Morfologiczne warianty chłoniaka rozlanego z dużych komórek B (DLBCL), podgrupy molekularne wydzielone na podstawie profilu ekspresji genów (z komórek B ośrodków rozmnażania i z aktywowanych komórek B) oraz podgrupy immunohistochemicznie włączono do jednostki DLBCL, bliżej nieokreślonego. Zdefiniowano nowe podtypy DLBCL, głównie na podstawie topografii zmian - pierwotnego DLBCL mózgu i pierwotnego skórnego DLBCL kończyn dolnych. Znaczenie roli wirusów Ebsteina-Barr (EBV) i ludzkiego wirusa opryszczki typu 8 (HHV-8) oraz stanu obniżonej odporności w patogenezie DLBCL stało się podstawą do wprowadzenia nowych jednostek histoklinicznych: EBV+ DLBCL wieku podeszłego oraz DLBCL związanego z przewlekłym zapaleniem i chłoniaka z dużych komórek B rozwijającego się w wieloogniskowej chorobie Castlemana z towarzyszącym zakażeniem HHV-8. Wprowadzono dwa nowe chłoniaki z dużych komórek B z cechami nakładającymi się między DLBCL a chłoniakiem Burkitta lub klasycznym chłoniakiem Hodgkina

Characteristics of T-cell large granular lymphocyte proliferations

Proliferacje z dużych ziarnistych limfocytów T (T-LGL, T-cell large granular lymphocytes) uważane są za rozrosty rzadko występujące. Wydaje się, że spowodowane to jest brakiem wiedzy o tej chorobie, która wywołuje niewyjaśnioną neutropenię i limfocytozę oraz towarzyszy chorobom autoimmunologicznym i układu krwiotwórczego. Pojawia się w różnych postaciach: jako przejściowa, odczynowa limfocytoza z poliklonalnych, cytotoksycznych limfocytów T CD8+, jak i przewlekła oligoklonalna lub monoklonalna limfocytoza z T-LGL. Może też odpowiadać objawowej białaczce z T-LGL. Ze względu na nieliczne i często dotyczące niewielkich grup chorych opracowania na temat proliferacji z T-LGL oraz pojawiające się nierzadko trudności diagnostyczne podjęto własne wielokierunkowe badania kliniczne, histopatologiczne i immunohistochemiczne trepanobiopsji szpiku oraz badania immunofenotypu krwi lub szpiku metodą cytometrii przepływowej u 55 chorych z limfocytozą z T-LGL. Wykonano również badania molekularne rearanżacji genów kodujących części zmienne łańcuchów receptora komórek T (TCR, T-cell receptor) i immunoglobulin (IG). Umożliwiły one lepsze poznanie kliniki i patologii tej nierzadko pomijanej w diagnostyce jednostki chorobowej. Rozrosty z T-LGL występowały u 0,4% badanych w Pracowni Patomorfologii chorych z podejrzeniem limfoproliferacji i/lub cytopenią. Rozpoznanie białaczki T-LGL ustalono u 43 chorych, a u 12 stwierdzono odczynową limfocytozę z T-LGL. Objawy kliniczne takie jak powiększenie śledziony (43% przypadków), nawracające zakażenia głównie dróg oddechowych (26%), osłabienie (19%) i zmiany skórne (12%) obserwowano u 71% chorych na białaczkę T-LGL. U wszystkich chorych stwierdzono przewlekłe cytopenie: neutropenię (93%), leukopenię (33%), niedokrwistość (29%) i małopłytkowość (38%). Chorzy z objawową odczynową limfocytozą z T-LGL charakteryzowali się obrazem klinicznym i nieprawidłowościami w badaniach laboratoryjnych podobnymi do obserwowanych w białaczce, z wyjątkiem niższej limfocytozy z T-LGL (p = 0,000) i rzadziej występującej neutropenii (p = 0,036). Ważną cechą białaczki T-LGL były procesy związane z limfocytami B polegające na ich odczynowej aktywacji, pojawieniu się monoklonalości i następnie proliferacji. Wyrazem tego było występowanie chorób autoimmunologicznych u 50% chorych, najczęściej, u 36% chorych reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), chociaż niekiedy zmiany stawowe odpowiadały nieklasyfikowalnemu zapaleniu (7%). Nieprawidłowości serologiczne (autoprzeciwciała i hipergammagobulinemia poliklonalna) pojawiły się u 71% chorych, zarówno u tych, u których rozpoznano chorobę autoimmunologiczną, jak i bez jej objawów. Grudki chłonne będące morfologicznym wykładnikiem pobudzenia limfocytów B występowały w szpiku w 56% przypadków. U 18% chorych na białaczkę T-LGL rearanżacji genów kodujących części zmienne łańcuchów TCR towarzyszyły rearanżacje genów kodujących części zmienne łańcuchów lekkich kappa i lambda IG świadczące o monoklonalności limfocytów B. U dwóch chorych rozwinęły się przewlekłe limfoproliferacje z komórek B (przewlekła białaczka limfocytowa i chłoniak strefy brzeżnej). Związek proliferacji z T-LGL z patologią limfocytów B sugeruje ich wspólną patogenezę polegającą najprawdopodobniej na przewlekłej stymulacji (auto)antygenowej. Chorzy na białaczkę T-LGL z towarzyszącą chorobą autoimmunologiczną różnili się od chorych na białaczkę T-LGL bez choroby współistniejącej obrazem klinicznym: częstszym występowaniem powiększenia śledziony, leukopenii, ciężkiej neutropenii, autoprzeciwciał, hipergammaglobulinemii poliklonalnej oraz mniejszą liczbą T-LGL (p = 0,000). Ponad połowa chorych na białaczkę i chorobę autoimmunologiczną nie spełniała ilościowego kryterium rozpoznania dotyczącego liczby T-LGL, co może odpowiadać klonalnej reakcji na chorobę podstawową. Natomiast obraz histopatologiczny szpiku, immunofenotyp limfocytów T i częstość rearanżacji poszczególnych regionów genów TCR były w obu grupach podobne. Zespół Felty'ego stanowił unikalny przykład występowania całego spektrum limfocytozy z T-LGL, od poliklonalnej, poprzez oligoklonalną i monoklonalną, aż do białaczki T-LGL. Najczęściej (80%) występowała monoklonalna limfocytoza. Świadczy to o ciągłości procesu autoimmunologicznego zakończonego rozrostem klonalnym. Badanie histopatologiczne i immunohistochemiczne szpiku stanowiło ważny element w diagnostyce proliferacji z T-LGL. Charakterystyczne dla białaczki T-LGL były nacieki z limfocytów T o lokalizacji śródmiąższowej z tworzeniem skupień komórek (100% przypadków) i linijne wewnątrzzatokowe (64%) o fenotypie: CD3+ (100%), CD4– (91%), CD8+ (85%), CD57+ (85%) i granzym B+ (88%). Występowały również odczynowe grudki chłonne (56%) oraz zmniejszona liczba prekursorów granulocytów (53%) z przesunięciem dojrzewania w lewo. Różnice w obrazie histopatologicznym szpiku i ekspresji badanych antygenów u chorych na białaczkę T-LGL i u chorych z odczynową limfocytozą z T-LGL dotyczyły częstości występowania nacieków linijnych wewnątrzzatokowych (p = 0,000) i śródmiąższowych skupień z limfocytów T (p = 0,000) oraz ekspresji granzymu B (p = 0,002). Badania wpływu wybranych parametrów morfologicznych i immunofenotypowych na przebieg kliniczny nie wykazały związku pomiędzy stopniem zajęcia szpiku przez nacieki białaczkowe, typem nacieków białaczkowych (tylko śródmiąższowy v. śródmiąższowy i wewnątrzzatokowy), czy też cytolitycznym fenotypem limfocytów T (granzym B+ v. granzym B–) a występowaniem niedokrwistości, leukopenii, neutropenii, małopłytkowości, objawów ogólnych i nawracających zakażeń. Stwierdzono tylko zależność pomiędzy pojawianiem się grudek chłonnych w szpiku a występowaniem hipergmmaglobulinemii poliklonalnej. Badanie metodą cytometrii przepływowej pozwalało na różnicowanie pomiędzy białaczką T-LGL a limfocytozą odczynową. Komórki białaczki T-LGL charakteryzowały się obniżoną ekspresją lub brakiem ekspresji jednego (100%) lub dwóch i więcej (66%) antygenów komórek T: CD5 (81%), CD7 (67%), CD43 (80%), CD2 (19%), CD3 (13%) oraz obecnością tylko jednej izoformy cząsteczki CD45 (CD45RA w 89% przypadków). Zaburzenia te nie występowały na odczynowych T-LGL. Komórki białaczki T-LGL wykazywały zmienną ekspresję antygenów komórek NK: CD16 (89%), CD56 (24%) i CD57 (74%). Antygeny te pojawiały się również na odczynowych T-LGL i nie miały znaczenia w różnicowaniu. Jednak ekspresja CD16 występowała częściej na komórkach białaczkowych (p = 0,006). Odrębności fenotypowe komórek białaczkowych w postaci ekspresji CD4 (9% chorych), TCRgd (31%) lub CD56 (24%) nie miały wpływu na obraz kliniczny choroby. Białaczka T-LGL z ekspresją TCRgd charakteryzowała się częstszym niż w postaci klasycznej (TCRab+) występowaniem podwójnie ujemnego fenotypu: CD4–/CD8– (p = 0,007) i ekspresji CD56 (p = 0,02). Monoklonalnej, jak i poliklonalnej limfocytozie z T-LGL CD4+ towarzyszyły chłoniaki z małych komórek B, które miały decydujący wpływ na przebieg kliniczny. U chorych na białaczkę T-LGL najczęściej (71%) pojawiały się rearanżacje genów kodujących części zmienne jednocześnie łańcuchów beta i gamma TCR. Rearanżacje regionów genów kodujących części zmienne łańcucha TCR występowały w sposób przypadkowy, chociaż najczęściej (82% chorych) ulegał rearanżacji region VgIf,Vg10-Jg. W około 1/3 przypadków występowały biklonalne lub bialleliczne produkty rearanżacji genów TCR. W badaniach kariotypu nie stwierdzono zmian cytogenetycznych. U większości chorych białaczka T-LGL miała łagodny przebieg. W okresie średnio 17-miesięcznej obserwacji 10% chorych zmarło, głównie w wyniku powikłań infekcyjnych związanych z neutropenią. Całkowitą lub częściową odpowiedź na leczenie udało się osiągnąć u 61% chorych. Dobre wyniki uzyskano po leczeniu cyklosporyną A: całkowitą odpowiedź hematologiczną u 1/9 chorych i częściową odpowiedź u 8/9 chorych oraz metotreksatem: częściową odpowiedź u 5/8 chorych. Leki stosowano w monoterapii lub łącznie z prednizonem i/lub czynnikiem stymulacyjnym kolonii granulocytowych. Klinicznie i biologicznie białaczka T-LGL znajduje się na pograniczu procesów odczynowych i nowotworowych. Wskazuje na to jej łagodny przebieg nieprzypominający chorób nowotworowych i brak specyficznych dla tych chorób zaburzeń cytogenetycznych, przy jednocześnie potwierdzonej klonalności i inwazyjności wyrażającej się zajęciem narządów. Częste współistnienie z różnymi chorobami, głównie autoimmunologicznymi i układu krwiotwórczego, których objawy mogą być dominujące w obrazie klinicznym przy jednocześnie niewielkim i słabo widocznym zajęciu narządów przez nacieki białaczkowe, powoduje, że jednostka ta może być łatwo przeoczona lub niewzięta pod uwagę w rozważaniach diagnostycznych. Związek tej białaczki z licznymi chorobami sugeruje, że monoklonalna limfocytoza z T-LGL, niekiedy niespełniająca diagnostycznych kryteriów ilościowych białaczki, może być klonalną reakcją na chorobę podstawową. Dlatego też rozpoznanie białaczki T-LGL nie powinno opierać się tylko na jednym rodzaju badań. Badania histopatologiczne i cytometryczne wykazują cechy specyficzne dla tej choroby, ale rozpoznanie wymaga potwierdzenia obecności rearanżacji genów TCR. Z kolei same badania molekularne potwierdzające klonalność, przy ich dużej czułości, mogą ujawniać istnienie populacji monoklonalnych komórek, które nie spełniają kryteriów diagnostycznych białaczki T-LGL. Decydujące dla rozpoczęcia leczenia lekami immunosupresyjnymi są objawy kliniczne, które mogą pojawić się zarówno w białaczce, jak i w odczynowej limfocytozie z T-LGL.T-cell large granular lymphocyte (T-LGL) proliferations are considered rare probably due to the lack of knowledge about this disorder as the cause of unexplained neutropenia and lymphocytosis, associated with autoimmune and hematological diseases. These proliferations may occur either as transient, reactive expansion of polyclonal CD8+ cytotoxic T lymphocytes or chronic oligoclonal or monoclonal T-LGL lymphocytosis. They may also fit the criteria of clinically overt T-LGL leukemia. Since publications on T-LGL proliferations are rather infrequent and often involve small groups of patients, while diagnostic problems are quite frequent, personal studies were undertaken. The aim was a multidirectional clinical, histopathological and immnunohistochemical trephine biopsy studies as well as flow cytometry of peripheral blood and bone marrow of 55 patients with T-LGL lymphocytosis. The bone marrow samples were also evaluated for T-cell receptor (TCR) and immunoglobulin (IG) variable genes rearrangements. All this contributed to better knowledge of the clinical presentation and pathology of this often overlooked disease. T-LGL proliferations occurred in 0.4% of patients evaluated in Department of Pathomorphology with suspicion of lymphoproliferations and/or cytopenia. T-LGL leukemia was recognized in 43 cases, 12 patients had reactive T-LGL lymphocytosis. The following clinical symptoms were observed in 71% of T-LGL leukemia patients: splenomegaly (in 43% of cases), recurrent infections mainly of respiratory tract (26%), fatigue (19%) and skin lesions (12%). All patients presented with chronic cytopenias: neutropenia (93%), leucopenia (33%), anemia (29%) and thrombocytopenia (38%). Patients with symptomatic reactive T-LGL lymphocytosis had similar clinical features and abnormalities in laboratory results to T-LGL leukemia patients except for lower T-LGL lymphocytosis (p = 0.000) and less frequent neutropenia (p = 0.036). An important feature of T-LGL leukemia were B-cell processes with reactive activation, clonal evolution and proliferation. Autoimmune diseases were present in 50% of T-LGL leukemia patients, most often rheumatoid arthritis (RA) in 36% of cases; some (7%) corresponding to unclassified arthritis. Serological abnormalities (autoantibodies and polyclonal hypergammaglobuinemia) were observed in 71% of patients, both with diagnosed autoimmune disease or asymptomatic. Lymphoid nodules as a morphological parameter of B cell activation were present in bone marrow in 56% of cases. Moreover, 18% of patients demonstrated both TCR and IG kappa and lambda variable genes rearrangements characteritic for monoclonal B cells. Chronic B cell lymphoproliferations developed in 2 patients (chronic lymphocytic leukemia and marginal zone lymphoma). The association of T-LGL proliferations with B-cell pathology suggests their common pathogenesis most probably depending on chronic (auto)antigenic stimulation. Patients with T-LGL leukemia and associated autoimmune disease displayed more often splenomegaly, leucopenia, severe neutropenia, higher incidence of autoantibodies, polyclonal hipergammaglobulinemia and lower count of T-LGL (p = 0.000) than T-LGL patients without associated disease. More than half of T-LGL leukemia and autoimmune disease patients did not fulfill the quantitative diagnostic criteria concerning the number of T-LGL, which suggests a clonal reaction to the underlying disease. However, the histopathological pattern of bone marrow infiltration, T-cell immunophenotype and frequency of rearrangements of individual regions of TCR genes were similar in both groups. Felty's syndrome displayed a spectrum of T-LGL proliferations from reactive, polyclonal through oligoclonal and monoclonal to T-LGL leukemia. Monoclonal lymphocytosis was most frequently observed (80%). It indicates that ongoing autoimmune process may terminate in clonal proliferation. Histopathological and immunohistochemical evaluation of bone marrow biopsies was of important value in T-LGL proliferations diagnosis. Characteristic for T-LGL leukemia were infiltrations of T lymphocytes forming interstitial clusters (100% of cases) or in intravascular linear location (64%) expressing CD3+ (100%), CD4– (91%), CD8+ (85%), CD57+ (85%), granzym B+ (88%). Reactive lymphoid nodules (56%) and lowered granulocyte precursors with left-shifted maturation (53%) were also present. Histopathological pattern and immunofenotype of bone marrow infiltration in T-LGL leukemia patients differ from patients with reactive T-LGL lymphocytosis by frequency of linear intravascular (p = 0.000) and interstitial with cluster formation (p = 0.000) infiltrations of T cells, and granzyme B expression (p = 0.002). The effect of selected morphological and immunophenotypical parameters on the clinical course of the disease was also investigated. No correlation was observed between the extent of bone marrow infiltration with T-LGL leukemia cells, pattern of bone marrow infiltration (interstitial alone v. interstitial and intravascular), cytolytic T-cell phenotype (granzyme B+ v. granzyme B–) and the presence of anemia, leucopenia, neutropenia, thrombocytopenia, constitutional symptoms and recurrent infections. Only correlation between the presence of lymphoid nodules in the bone marrow and polyclonal hypergammaglobuinemia was noted. Assessing phenotypic aberrancies by flow cytometry allowed to distinguish reactive from leukemic T-LGL populations. T-LGL leukemia cells demonstrated abnormalities (dim or negative) of one (100%) or two and more (66%) T-cell antigens: CD5 (81%), CD7 (67%), CD43 (80%), CD2 (19%), CD3 (13%) and the presence of one of the isoforms of CD45 molecule (CD45RA in 89% of cases). These abnormalities did not occur in reactive T-LGL. T-LGL leukemic cells showed varied expression of natural killer cells antigens such as CD16 (89%), CD56 (24%) and CD57 (74%). These antigens also appeared on reactive T-LGL, so they were of no importance for differentiation. However, CD16 expression was more frequent on leukemic cells (p=0.006). Immunophenotypic variants of T-LGL leukemia with CD4 (9% of patients), TCRgd (31%) or CD56 (24%) expression had no impact on the clinical presentation of the disease. For T-LGL TCRgd+ leukemia, the frequency of double negative CD4–/CD8– phenotype (p = 0.007) and CD56 expression (p = 0.02) was higher as compared to common TCRab+ leukemia. Monoclonal as well as polyclonal T-LGL CD4+ lymphocytosis was associated with small B-cell lymphomas, which determined the clinical course of the disease. Most frequently, 71% T-LGL leukemia patients revealed simultaneous rearrangements of TCRB and TCRG genes. The rearrangements occurred at a random pattern with VgIf,Vg10-Jg region most frequently rearranged (82% of cases). In about 1/3 of cases, biclonal or biallelic TCR genes rearrangements were present. Classic cytogenetic tests showed normal kariotypes. During 17 months of follow-up the disease remained indolent in the majority of T-LGL leukemia patients. Ten percent of patients died, mainly due to infections related to T-LGL leukemia-associated neutropenia. The overall response rate to therapy was 61%. Good response was for cyclosporine A with a complete hematologic remission in 1/9 cases, partial response (PR) in 8/9 cases as well as for methotrexate (PR in 5/8 patients). Both were administered either in monotherapy or in combination with prednisone and/or granulocyte-colony stimulating factor. Clinically and biologically T-LGL leukemia is at the border of reactive and neoplastic processes. The disease is indolent, unlike neoplastic diseases and with no cytogenetic abnormalities specific for such diseases, but with confirmed clonality and invasion expressed by organ infiltration. T-LGL leukemia may be easily overlooked or not considered due to only minimal involvement of organs or the presence of a variety of other disorders, mainly autoimmune and hematologic, with their symptoms dominating in the clinical picture. The association of this type of leukemia with numerous diseases suggests that T-LGL monoclonal lymphocytosis, which sometimes does not fulfill the quantitative criteria for leukemia, may be a clonal reaction to the underlying disease. Thus, T-LGL leukemia diagnosis should not be based on one type of testing only. Histopathological and cytometric studies reveal certain disease-specific features, but TCR genes rearrangements need to be confirmed. On the other hand, the high sensitivity of molecular biology tests may reveal populations of monoclonal cells that do not meet the diagnostic criteria for T-LGL leukemia. The appearance of clinical symptoms observed both in leukemia and reactive T-LGL lymphocytosis is crucial for the starting treatment

Myelodysplastic/myeloproliferative neoplasms - recent advances and diagnostic issues

Nowotwory mielodysplastyczne/mieloproliferacyjne (MDS/MPN) to rzadko występujące klonalne rozrosty mieloidalne, które charakteryzują się współistnieniem cech mielodysplazji i mieloproliferacji. Większość przypadków MDS/MPN jest pod względem klinicznym i histopatologicznym bardziej podobna do klasycznych nowotworów mieloproliferacyjnych, dlatego nazywa się je „chorobami mieloproliferacyjnymi z cechami dysplastycznymi”. W grupie tej znajdują się trzy główne jednostki chorobowe: przewlekła białaczka mielomonocytowa, atypowa przewlekła białaczka szpikowa i młodzieńcza białaczka mielomonocytowa. Zalicza się do niej również kilka mniej sprecyzowanych chorób określanych jako nieklasyfikowalne MDS/MPN, wśród których najlepiej poznaną jest niedokrwistość oporna na leczenie z obecnością pierścieniowatych syderoblastów i nadpłytkowością. Mimo znacznego postępu w zrozumieniu molekularnej oraz genetycznej patogenezy nowotworów mieloidalnych właściwe rozpoznanie MDS/ /MPN nadal wymaga dokładnych, wielokierunkowych badań morfologicznych i immunofenotypowych krwi obwodowej i szpiku oraz uwzględnienia obrazu klinicznego i cech genetycznych. Hematologia 2010; 1, 3: 185-194Myelodysplastic/myeloproliferative neoplasms (MDS/MPN) are rare clonal myeloid neoplasms characterized by the simultaneous presence of both myelodysplatic and myeloproliferative features. Most MDS/MPN cases are clinically and histopathologically more closely related to the classical myeloproliferative diseases, they are therefore called “myeloproliferative diseases with dysplastic features”. This group includes three main entities: chronic myelomonocytic leukemia, atypical chronic myeloid leukemia and juvenile myelomonocytic leukemia. It also includes several less defined entities determined as unclassifiable myelodysplastic/myeloproliferative neoplasms, the most well known of which is refractory anemia with ring sideroblasts and thrombocytosis. Despite considerable progress in molecular and genetic understanding of myeloid neoplasm pathogenesis, correct MDS/MPN diagnosis still requires accurate and multidirectional clinical, morphological and immunophenotypical peripheral blood and bone marrow studies as well as genetic testing. Hematologia 2010; 1, 3: 185-19

Gray platelet syndrome

Zespół szarych płytek (GPS) jest rzadko występującym, wrodzonym, dziedziczonym w sposób autosomalny recesywny lub dominujący zaburzeniem czynności płytek krwi, które jest przyczyną skazy krwotocznej. Jego nazwa pochodzi od charakterystycznego szarego koloru płytek w barwieniu Wrighta-Giemsy w rozmazach krwi, co jest związane ze zmniejszonym gromadzeniem ziarnistościa. W ostatnich 4 latach dokonano przełomowych odkryć dotyczących identyfikacji genów odpowiedzialnych za ten zespół, obejmujących mutacje genów NBEAL2 (neurobeaching-like 2) i GFI1B (growth factor independent 1B). U większości pacjentów z GPS występują małopłytkowość i krwawienia o umiarkowanym lub łagodnym nasileniu, a chorzy mają predyspozycję do rozwoju mielofibrozy i wtórnej splenomegalii. Diagnostyka laboratoryjna i genetyczna GPS jest trudna i obejmuje nabyte trombocytopatie oraz inne, częstsze, wrodzone zaburzenia czynności płytek krwi. W artykule przedstawiono patogenezę, podłoże genetyczne i kryteria rozpoznania GPS.Gray platelet syndrome (GPS) is a rare congenital condition mostly inherited as an autosomal recessive disorder of platelet function, resulting in bleeding diathesis. Its name originates from the characteristic gray color of platelets in Wright-Giemsa stained blood smears. Decreased accumulation of a granules is identified by electron microscopy. A significant breakthrough on identifying mutations of two genes, NBEAL2 (neurobeaching-like 2) and GFI1B (growth factor independent1B), in GPS pathogenesis was recently reported. Patients with GPS present thrombocytopenia, a mild to severe propensity for bleeding, and they are prone to myelofibrosis and splenomegaly. Diagnosis of GPS is difficult and includes other, more frequent congenital platelet dysfunctions and acquired thrombocytopathies. This article presents the pathogenesis, with a molecular background,and the diagnostic criteria of gray platelet syndrome

Problemy terapeutyczne chorego ze współistnieniem przewlekłej białaczki szpikowej i szpiczaka plazmocytowego

Neoplastic disorders derived from lymphoid or hematopoietic lineages have been hitherto rarely described in cases where they jointly occur. Here a patient with chronic myeloid leukemia (CML) and plasma cell myeloma (PCM) is presented with proliferation of leukemia cells being dominant at presentation. Following several months of treatment with tyrosine kinase inhibitors, suppression of the leukemic clone was achieved but with a concomitant proliferation of bone marrow plasma cells. Subsequent chemotherapy resulted in partial remission of PCM however proliferation of leukemia cells was again noted. Due to this treatment regime being ineffective it was therefore decided to replace any further treatment with interferon alpha which is recognized to be active against PCM and CML cells. Minimal doses of nilotynib may also be given if adequate hematological tolerance were to be observed

The most important changes in the diagnosis of aggressive B cell lymphomas according to the World Health Organization 2017 classification

W 2017 roku wprowadzono zaktualizowaną, 4. edycję klasyfikacji nowotworów układów chłonnego i krwiotwórczego opracowaną przez Światową Organizację Zdrowia. Część znaczących zmian dotyczy aktualizacji danych obejmujących biologię, patomorfologię, genetykę i cechy kliniczne agresywnych chłoniaków z dojrzałych komórek B. Wprowadzono nowe jednostki (chłoniaka o wysokim stopniu złośliwości z komórek B i chłoniaka burkittopodobnego z aberracją 11q), zmodyfikowano istniejące (chłoniak rozlany z dużych komórek B, bliżej nieokreślony, EBV+), a także utrzymano niektóre określenia tymczasowe (nieklasyfikowalny chłoniak z komórek B, z cechami pośrednimi między chłoniakiem rozlanym z komórek B a klasycznym chłoniakiem Hodgkina). Istotny postęp w zakresie technik biologii molekularnej oraz genetyki przekłada się na ich praktyczne wykorzystanie w diagnostyce rutynowej chłoniaków. Obecnie poprawne rozpoznanie chłoniaka o wysokim stopniu złośliwości z komórek B, oprócz diagnostyki patomorfologicznej i immunohistochemicznej wymaga określenia statusu genów C-MYC, BCL2 i BCL6. Stanowi to istotne wyzwanie dla reorganizacji rutynowej diagnostyki, między innymi ze względu na ograniczony dostęp do wystandaryzowanych technik molekularnych/genetycznych i określenie finansowania tych badań. Najistotniejszym czynnikiem pozostaje zaangażowanie wyspecjalizowanego zespołu lekarzy i techników zapewniających odpowiednie pobranie i zabezpieczanie materiału biologicznego oraz jego opracowanie różnymi technikami, co przekłada się na możliwość wydania pełnego wyniku zawierającego właściwe rozpoznanie.In 2017, the revised 4th edition of the classification of tumors of hematopoietic and lymphoid tissues developed by the World Health Organization was introduced. Some of the significant changes concern the updating of data covering biology, pathomorphology, genetics and clinical features of aggressive lymphomas from mature B cells. New entities have been introduced (high grade B-cell lymphoma and Burkitt-like lymphoma with 11q aberration), some of existing ones have beenmodified (EBV-positive diffuse large B-cell lymphoma, not otherwise specified) and some provisional ddefinitions (unclassified B-cell lymphoma, with intermediate features between diffuse B-cell lymphoma and classic Hodgkin’s lymphoma) have been retained. Significant progress in the field of molecular biology techniques and genetics translates into their practical use in the routine diagnosis of lymphomas. Currently, the correct diagnosis of high-grade B-cell lymphoma in addition to pathomorphological and immunohistochemical diagnosis requires the determination of status C-MYC, BCL2 and BCL6 genes. This is a significant challenge for the reorganization of routine diagnostics. This is influenced by limited availability of standardized molecular/genetic techniques and determination of funding for these studies. The most important factor still remaining is the involvement of a specialized team of doctors and technicians ensuring adequate collection, protection of biological material and its development by various techniques, which translates into the possibility of issuing a full result including proper diagnosis